Sanktuarium w Czernej

Czerna, niewielka miejscowość w okolicach Krakowa, to jedno z ważniejszych sanktuariów maryjnych w południowej Polsce. Do Czernej przyjeżdżają zresztą pielgrzymi z całego kraju – jest to bowiem centrum kultu Matki Bożej Szkaplerznej.

Historia klasztoru Karmelitów Bosych w Czernej sięga początków XVII wieku. W 1625 roku wojewodzina krakowska Agnieszka Firlejowa ufundowała dla ojców Karmelitów erem – pustelnię. Wkrótce w Czernej stanął również kościół, ale cały klasztor był objęty wielką klauzurą, czyli – podobnie jak w innych klasztorach kontemplacyjnych – miejsce kultu było niedostępne dla wiernych. Zaś wojny, przetaczające się przez ziemie Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku odcisnęły piętno i na życiu klasztornym.
Nowożytne dzieje Czernej, w tym dynamiczny rozwój kultu Matki Bożej Szkaplerznej datuje się w połowie XIX wieku, gdy zlikwidowano wielką klauzurę i udostępniono kościół wiernym. Przyciągał ich szczególnie obraz Matki Bożej Szkaplerznej, pochodzący z połowy XVIII wieku. Sami Karmelici darzyli – i darzą – wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej szczególną czcią. Gdy kościół wypełnił się wiernymi, rozpoczęli szerzyć Jej kult wśród świeckich, poprzez nabożeństwa szkaplerzne, a wkrótce – regularne nabożeństwa różańcowe. Rozwojowi kultu maryjnego sprzyjało ogłoszenie przez papieża w połowie XIX wieku dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP a później nadchodzące wiadomości o objawieniach w Lourdes. Kult Maryi miał również silny wymiar patriotyczny – przed obrazem w Czernej modlili się m.in. powstańcy styczniowi. Wtedy też w szczególny sposób rozkwitło nabożeństwo szkaplerzne – powstańcy, a w ślad za nimi i inni wierni przyjmowali szkaplerz jako widoczny znak zbawienia i zawierzenia Maryi. Zaś wokół obrazu Matki Bożej Szkaplerznej wierni zaczęli wieszać wota – dowód wdzięczności za łaski – zarówno uzdrowień, jak i nawróceń. Szczególne zasługi w rozwoju kultu maryjnego oraz propagowaniu nabożeństwa szkaplerznego w Czernej miał o. Rafał Kalinowski, uczestnik Powstania Styczniowego, przeor karmelitów z końca XIX i początku XX wieku. Dziś w sanktuarium w Czernej jest czczony jako święty – najpierw błogosławiony, a potem kanonizowany przez Jana Pawła II.
Czerna stała się w tym czasie znaczącym punktem pielgrzymkowym dla Małopolski, Podbeskidzia i Śląska i takie znaczenie ma do dnia dzisiejszego, o czym świadczą wpisy w księgach sanktuarium – przybywają tam grupy zorganizowane (m.in. dzieci po Pierwszej Komunii Świętej) praktycznie z całej południowej Polski. Obraz Matki Bożej Szkaplerznej w 1988 roku został w uroczysty sposób ukoronowany koronami papieskimi.
Wyjątkowo piękne położenie sanktuarium sprawia, że jest to również miejsce organizowanych przez dwa klasztory (męski i żeński) rekolekcji zamkniętych dla różnych grup, przede wszystkim młodzieży szkół średnich, choć nie tylko. Tydzień spędzony na kontemplacji, według dostosowanych do możliwości świeckiego człowieka reguł karmelitańskich pozostawia ślad na całe dorosłe życie nawet jeśli młody człowiek nie odkryje w sobie powołania do życia zakonnego czy stanu kapłańskiego.